felsefede etik ne demek?

Etik (Ahlak Felsefesi)

Etik, felsefenin bir dalı olup, doğru ve yanlış kavramlarını, iyi ve kötü eylemleri, ahlaki yükümlülükleri ve değerleri sistemli bir şekilde inceleyen disiplindir. İnsan davranışlarını yönlendiren prensipleri araştırır ve ahlaki yargıların temelini anlamaya çalışır.

Temel olarak etik, şu sorulara cevap arar:

  • Nasıl yaşamalıyız?
  • Hangi eylemler doğrudur?
  • Hangi değerlere sahip olmalıyız?
  • İyi bir insan olmak ne demektir?

Etik, farklı yaklaşımlara ve alt dallara sahiptir:

  • Metaetik: Ahlaki yargıların anlamı, kaynağı ve doğruluğu üzerine odaklanır. Ahlaki gerçeklerin var olup olmadığını, ahlaki ifadelerin ne anlama geldiğini ve ahlaki bilginin nasıl elde edilebileceğini inceler.

  • Normatif Etik: Hangi ahlaki standartlara göre hareket etmemiz gerektiğini belirlemeye çalışır. Farklı ahlaki teoriler sunar ve bu teorilere dayanarak eylemlerin nasıl değerlendirilmesi gerektiğini açıklar. Başlıca normatif etik teorileri şunlardır:

    • Sonuçsalcılık veya Faydacılık (Utilitarizm): Eylemlerin sonuçlarına odaklanır. Bir eylemin ahlaki değeri, en fazla sayıda insana en fazla faydayı sağlamasına bağlıdır.
    • Ödev Etiği (Deontoloji): Eylemlerin sonuçlarından bağımsız olarak, belirli kurallara veya ödevlere uyulmasını vurgular. Örneğin, dürüstlük, adalet gibi evrensel ahlaki ilkeler doğrultusunda hareket etmeyi savunur.
    • Erdem Etiği: Karakter özelliklerine ve erdemli olmaya odaklanır. İyi bir insan olmanın ne anlama geldiğini ve hangi erdemlere sahip olmamız gerektiğini inceler.
  • Uygulamalı Etik: Güncel ahlaki sorunlara etik teorileri uygulayarak çözüm bulmaya çalışır. Tıp etiği, çevre etiği, iş etiği gibi alanlarda somut sorunları ele alır.

Etik, sadece teorik bir disiplin değildir. Günlük yaşamımızda aldığımız kararlardan, toplumsal düzenlemelere kadar birçok alanda etkilidir. Ahlaki ilkeler, yasaların temelini oluşturur, insan ilişkilerini düzenler ve toplumsal uyumu sağlar.

Önemli Etik Kavramları: